Konyalı fotoğraf sanatçısı İbrahim Dıvarcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Rumeli’deki Osmanlı’dan günümüze ulaşan cami, han, hamam, köprü, saat kulesi gibi tüm eserlerin mevcut hallerini tespit edip kayıt altına almak için proje hazırladıklarını söyledi.
Rumeli kökenli iş adamı İlhan Ergelen’in desteğiyle hazırladıkları ”Rumeli’de Osmanlı izleri” adlı proje kapsamında 2007 yılında çalışmalara başladıklarını hatırlatan Dıvarcı, ”İlk olarak Arnavutluk ve Makedonya’daki tüm Osmanlı eserlerini köy köy, vadi vadi gezerek tespit edip fotoğrafladık. Bu çalışmamızı daha sonra bir ciltte topladık. Birinci cilde, sivil mimari eserlerle birlikte 217 Osmanlı eserinin fotoğrafı ve kısa tarihçesi girdi” dedi.
Dıvarcı, daha sonra Nildem Global Sigorta Şirketi Kurucu Ortağı Çiğdem Ergelen’in sponsorluğunda Bosna Hersek ve Kosova’daki Osmanlı eserlerini fotoğraflamak için 2009 yılında çalışmalara başladıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:
”Yaklaşık 1 yıl süren yeni çalışmamızda, Bosna Hersek ve Kosova’daki tüm Osmanlı eserlerini Selçuk Üniversitesinden Prof. Dr. Haşim Karpuz, Doç. Dr. Mehmet İpçioğlu ve bu bölgelerdeki yerel araştırmacılar ile halkın da katkısıyla tek tek tespit ettik. Bugüne kadar bu bölgelerdeki Osmanlı eserlerinin tamamının envanteri bulunmuyordu. Biz ilk defa bu bölgelerde geniş kapsamlı bir çalışma yaptık ve Osmanlı eserlerinin tamamına yakınının tespitini yaptık. Bosna Hersek’teki Mostar Köprüsü, Gazi Hüsrevbey Külliyesi, Sokullu Mehmet Paşa tarafından yaptırılan Drina Köprüsü, Kosova’nın Priştina kentindeki Sultan Murat Türbesi, aynı kentteki Fatih Sultan Mehmet Camii, Prizen kentindeki Sinan Paşa Cami eserleri fotoğrafladığımız eserlerden bazıları.”
Bosna Hersek ve Kosova’daki eserleri Ahmet Kuş ve Feyzi Şimşek ile birlikte fotoğrafladıklarını anlatan Dıvarcı, bu bölgedeki toplam 500′e yakın Osmanlı eserini de ikinci ciltte topladıklarını bildirdi.
-KAYNAKLARDA GEÇMEYEN CAMİ VE TÜRBELER-
Tarih kitaplarımızda Bosna Hersek, Kosova, Arnavutluk ve Makedonya’da toplam 400 Osmanlı eserinin yer aldığını, ancak kendilerinin bu 4 ülkede 700′ü aşkın eserin tespitini yapıp, fotoğrafladıklarını dile getiren Dıvarcı, şöyle devam etti:
”Bosna Hersek’te savaş nedeniyle yıkıldığı, zaman içinde yok olduğu söylenen birçok eseri gidip gördük. Örneğin Bosna Hersek’in Livno şehrinde kitaplarda Osmanlı’dan sadece bir köprünün kaldığı söyleniyor ancak biz köprünün yanında bir de cami tespit ettik. Saray Bosna’da kaynaklarda geçmeyen 5 camiyi, 10′a yakın türbeyi fotoğrafladık. Bizim kitaplarımızda sadece Mostar Köprüsü gibi çok bilinen başlıca eserler yer alıyor. Belde ve köylerdeki eserlerin büyük kısmı kaynaklarda geçmiyordu. Bunları yerel tarihçilerle konuşarak öğrendik. Türkiye’ye döndüğümüzde de alanında uzman hocalarımızın katkılarıyla bu eserlerin Osmanlı yapıtı olduğunu belirledik.”
Dıvarcı, Balkanlar’daki bugüne kadar kaydı bulunan Osmanlı eserlerinin yüzde 50-60′ının da fotoğraflarının bulunmadığını sadece isim olarak kayıtların düşüldüğüne dikkati çekerek, kendilerinin bu bölgedeki kaydı bulunan veya bulunmayan tüm Osmanlı eserlerini fotoğrafladıklarını söyledi.
-RUMELİ’DEKİ TÜM OSMANLI ESERLERİ 4 CİLTTE TOPLANACAK-
Dıvarcı, hedeflerinin Rumeli’deki Osmanlı mirasının tamamını 4 cilt halinde yayınlamak olduğunu belirterek, ”Bu çerçevede, önümüzdeki yıllarda Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Yunanistan, Adalar, Hırvatistan, Karadağ ve Sırbistan’daki Osmanlı eserlerinin de yerlerini tespit ederek fotoğraflayacağız. Kaynaklarda bu ülkelerde toplam 800 civarında Osmanlı eseri olduğu geçiyor ama biz zaten 2 ciltte birleştirdiğimiz 4 ülkede toplam 700 esere ulaştık. Çalışma tamamlandığında, kaynaklarda 800 eser bulunduğu belirtilen Balkanlarda 2 bine yakın eserin çıkacağını tahmin ediyoruz” diye konuştu.
Bugüne kadar Rumeli üzerinde yapılan ciddi bir Osmanlı eseri envanteri çalışması bulunmadığını ifade eden Dıvarcı, bu çalışmanın bugüne kadar yapılamayan çok kapsamlı bir envanter çalışması olacağını da sözlerine ekledi.